Birdman, Ρεντμέιν και Τζούλιαν Μουρ θριάμβευσαν στα Όσκαρ

Το Birdman επικράτησε άνετα στην 87η τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ με τέσσερα βραβεία, ανάμεσά τους εκείνα της Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας.

Ο Έντι Ρεντμέιν κέρδισε Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του ως Στίβεν Χόκινγκ, ενώ η Τζούλιαν Μουρ απέσπασε το πρώτο της Όσκαρ για την ταινία Still Alice.

Αν και το Boyhood θεωρήθηκε φαβορί για κάποια από τα βραβεία, τελικά κέρδισε μόνο εκείνο του Β' Γυναικείου Ρόλου (για την Πατρίσια Αρκέτ).

Ο Αλεχάνδρο Γκονσάλες Ινιάριτου ανέβηκε τρεις φορές στη σκηνή: μία για το βραβείο Καλύτερης Ταινίας, μία για το βραβείο Σκηνοθεσίας και μία για εκείνο του Σεναρίου -η ταινία κέρδισε επίσης βραβείο Φωτογραφίας.

Η Ακαδημία θα βάλει μεταναστευτικούς κανόνες για τους Μεξικανούς, είπε αστειευόμενος ο Ινιαρίτου αναφερόμενος στη νίκη πέρυσι του συμπατριώτη του Αλφόνσο Κουαρόν. Αφιέρωσε, μάλιστα, το βραβείο στους συμπατριώτες του, σε εκείνους που ζουν στο Μεξικό και σε όσους ζουν στις ΗΠΑ.

Όταν κάποιος του θύμισε να ευχαριστήσει τη σύζυγό του, εκείνος απάντησε ότι της λέει ότι την αγαπάει κάθε μέρα.

Ο Έντι Ρεντμέιν κέρδισε το Όσκαρ για τον ρόλο του Στίβεν Χόκινγκ στη Θεωρία των Πάντων και δεν παρέλειψε να αφιερώσει το βραβείο στους ασθενείς με σύνδρομο ALS και στην οικογένεια Χόκινγκ.

Η Τζούλιαν Μουρ παρέλαβε το Όσκαρ για τον ρόλο μίας γυναίκας που πάσχει από πρώιμο Αλτσχάιμερ στο Still Alice. Αφιέρωσε και εκείνη το βραβείο στους ανθρώπους που πάσχουν από Αλτσχάιμερ και είπε: «Διάβασα ένα άρθρο που λέει ότι οι νικητές των Όσκαρ κερδίζουν πέντε χρόνια ζωής. Εάν είναι έτσι σε ευχαριστώ Ακαδημία, μιας και ο σύζυγός μου είναι νεότερος από εμένα».

Οι συγκινητικές στιγμές

Η τελετή απονομής είχε αρκετές συγκινητικές στιγμές και αρκετά πολιτικά μηνύματα: Ένα από αυτά ήρθε με την βράβευση του Glory, του τραγουδιού που ακούγεται στην ταινία Selma, με τον Τζον Λέτζεντ να λέει ότι καθήκον του καλλιτέχνη είναι να εκπροσωπεί τις εποχές που ζει. Όσα κερδήθηκαν 50 χρόνια πριν αμφισβητούνται στη χώρα που ζούμε, ο αγώνας για δικαιοσύνη και ελευθερία αμφισβητείται, δήλωσε ο τραγουδιστής, τονίζοντας ότι υπάρχουν περισσότεροι αφροαμερικανοί στις φυλακές σήμερα από ότι υπήρχαν σκλάβοι το 1850.

Άλλη συγκινητική στιγμή ήταν η βράβευση του σεναριογράφου Γκράχαμ Μουρ με το Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου για το Παιχνίδι της Μίμησης. Όταν ήμουν 16 ετών, είπε, προσπάθησα να αυτοκτονήσω επειδή πίστεψα ότι ήμουν περίεργος. Θέλω να αφιερώσω το βραβείο σε όλα τα παιδιά που είναι διαφορετικά και περίεργα, προσθέτει. Θα βρεθείτε και εσείς σε μία σκηνή και ελπίζω όταν το κάνετε να απευθύνετε και εσείς το ίδιο μήνυμα, κατέληξε καταχειροκροτούμενος.

Αλλά και η Πατρίσια Αρκέτ που κέρδισε Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου για το Boyhood απηύθυνε το δικό της μήνυμα, ζητώντας ισότητα για όλους -αναφερόμενη συγκεκριμένα στις μισθολογικές διαφορές ανδρών και γυναικών.

Η Lady Gaga εμφανίστηκε (αρκετά συντηρητική είναι η αλήθεια) επί σκηνής σε ένα αφιέρωμα για τα 50 χρόνια της Μελωδίας της Ευτυχίας και τραγούδησε ένα medley με τραγούδια από το γνωστό μιούζικαλ, αποδεικνύοντας πόσο καλή φωνή έχει. Τη συνάντησε στη σκηνή η Τζούλι Άντριους για ένα τρυφερό στιγμιότυπο.

Το πρώτο Όσκαρ της βραδιάς απονεμήθηκε στον Τζ.Κ. Σίμονς για Β' Ανδρικό Ρόλο για το Whiplash. Η ταινία κέρδισε και βραβείο Ηχητικού Μιξάζ, καθώς και βραβείο Μοντάζ.

Τέσσερα Όσκαρ κατέκτησε το Ξενοδοχείο Grand Budapest: Κοστουμιών, Μακιγιάζ - Μαλλιών, Σκηνογραφίας και Μουσικής (ο ελληνικής καταγωγής και με διπλή υποψηφιότητα φέτος, Αλεξάντερ Ντεπλά). Όλοι ευχαρίστησαν τον Ουές Άντερσον για το όραμά του.

H Ida από την Πολωνία κέρδισε το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας. Καλύτερη animation ταινία αναδείχθηκαν οι Υπερ-έξι, συνεργασία της Marvel με τη Disney.

Ο παρουσιαστής Νιλ Πάτρικ Χάρις

Ο Νιλ Πάτρικ Χάρις ξεκίνησε με ένα υπέροχο μουσικό σόου - φόρο τιμής στο σινεμά και τις δημιουργίες του. Το αστείο του, βέβαια για το πόσο πλούσια είναι η Όπρα Ουίνφρι δεν θεωρήθηκε τόσο επιτυχημένο.

Γενικά, το χιούμορ του ήταν μάλλον μέτριο, αλλά κατάφερε να δημιουργήσει μερικές αρκετά καλές στιγμές, ενώ η στιγμή που ξεχώρισε ήταν όταν εμφανίστηκε σχεδόν γυμνός στη σκηνή του Dolby Theater.

• Η στιγμή που ο Νιλ Πάτρικ Χάρις εμφανίστηκε σχεδόν γυμνός στα Όσκαρ

Μία από τις καλές του στιγμές είπε ότι το όνομα Μπένεντικτ Κάμπερμπατς είναι το πως θα έλεγε ο Τζον Τραβόλτα τον Μπεν Άφλεκ, αναφερόμενος στο γεγονός ότι ο Τραβόλτα «κατακρεούργησε» πέρυσι το όνομα της Ίντινα Μένζελ. Εκείνη τον εκδικήθηκε, καθώς παρουσίασαν μαζί βραβείο και φυσικά δεν τον αποκάλεσε σωστά.

Όλα τα βραβεία


Καλύτερη Ταινία
Birdman
Καλύτερη Σκηνοθεσία
Αλεχάνδρο Ινιάριτου (Birdman)
Α΄Ανδρικού Ρόλου
Έντι Ρεντμέιν (The Theory of Everything)
Α’ Γυναικείου Ρόλου

Τζούλιαν Μουρ (Still Alice)
Β’ Ανδρικού Ρόλου

Τζ.Κ. Σίμονς (Whiplash)

Β’ Γυναικείου Ρόλου
Πατρίσια Αρκέτ (Boyhood)
Πρωτότυπου Σεναρίου
Birdman (Αλεχάνδρο Ινιάριτου, Νικολά Τζιακομπόνε, Αλεξάντερ Ντινελάρις, Αρμάντο Μπο)
Διασκευασμένου Σεναρίου

The Imitation Game (Γκράχαμ Μουρ)
Μουσικής
The Grand Budapest Hotel, Αλεξάντερ Ντεπλά

Τραγουδιού
Glory (Selma)

Ξενόγλωσσης Ταινίας
Ida (Πολωνία)
Ντοκιμαντέρ
Citizenfour
Animation
Big Hero 6
Φωτογραφίας 
Birdman, Εμανουέλ Λουμπέσκι
Μοντάζ
Whiplash (Τομ Κρος)
Μακιγιάζ
The Grand Budapest Hotel (Φράνσις Χάνον, Μαρκ Κουλιέρ)
Σκηνογραφίας
The Grand Budapest Hotel (Άνταμ Στοκχάουζεν, Άννα Πίνοκ)
Ηχητικού Μοντάζ
American Sniper (Αλαν Ρόμπερτ Μάρεϊ, Μπουμπ Άσμαν)
Ηχητικού Μιξάζ
Whiplash (Κρεγκ Μαν, Μπεν Ουίλκινς, Τόμας Κάρλεϊ)
Κοστουμιών 
The Grand Budapest Hotel (Μιλένα Κανονέρο)
Εφέ

Interstellar (Πολ Φράνκλιν, Άντριου Λόκλι, Ίαν Χάντερ, Σκοτ Φίσερ)
Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους

Crisis Hotline: Veterans Press 1
Μικρού Μήκους Κινουμένων Σχεδίων

Feast
Μικρού Μήκους

The Phone Call

ΔΕΙΤΕ:

• Τα πάντα για τα Όσκαρ στο αφιέρωμα του in.gr

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 9:35 π.μ.

Continue Reading

The Last Internationale: Έρωτας, Επανάσταση & η τελευταία Διεθνής!

Γράφει: Μιχάλης Παπαμακάριος - το περιοδικό

«Οι The Last  Internationale είναι από τους αγαπημένους μου στο νέο κύμα των επαναστατημένων ρόκερς. Είναι ωμοί και αληθινοί και συνδυάζουν την αισθητική του ροκ του East Village με τη δύναμη του θωρηκτού Ποτέμκιν».Όταν δηλώνει κάτι τέτοιο ο Tom Morello αντικειμενικά σε καλεί να ψάξεις ποιο είναι αυτό το συγκρότημα των νέων επαναστατημένων ρόκερς..

Επαναστατημένων σίγουρα, αλλά νέων μόνο κατά τα 2/3 καθώς ο άνθρωπος που κάθεται πίσω από τα τύμπανα, μας είναι πολύ γνώριμος και έχει συνδέσει το όνομα του με τον ορισμό του επαναστατημένου συγκροτήματος των 90’ς, συνεργάτης τότε του ανθρώπου, που σήμερα τον επευφημεί, στους Rage Against The Machine. Μιλάμε βέβαια για τονBrad Wilk, ντράμερ των RATM και Audioslave και συνοδοιπόρο του Morello στο Axis of Justice Project.

Ωστόσο οι The Last Internationale δεν είναι το γκρουπ του Brad Wilk, κάθε άλλο, ο Brad τους βρήκε στη πορεία, είναι γέννημα της Delila Paz και του Edgey Pires. Ξεκίνησαν στη Νέα Υόρκη το 2009 σαν φολκ ντουέτο, κινούμενοι στα πλαίσια της αναβίωσης του εργατικού τραγουδιού διαμαρτυρίας (protest songs) της παράδοσης του Woody Guthrie και του Pete Seeger, μιας αναβίωσης στην οποία δίχως άλλο πρωταγωνίστησε ο Morello με τη καλλιτεχνική φιγούρα του Nightwatchman.

To όνομα τους το εμπνεύστηκαν από την εργατική και σοσιαλιστική Διεθνή, την οργάνωση των Μαρξ, Ένγκελς, Μπακούνιν και τις συνέχειες της, που ιδρύθηκε τον Σεπτέμβρη του 1864 και στην οποία συμμετείχαν αριστεροί σοσιαλιστές, κομμουνιστές και αναρχικοί.  Ενώ το επίθετο «τελευταία» υποδηλώνει, κατά δήλωση τους, την κρίσιμη διάσταση της σημερινής, σύγχρονης πάλης για αλλαγή του κόσμου. Μία από τις τελευταίες ευκαιρίες μας σε μια εποχή που ο ίδιος ο πλανήτης κινδυνεύει ανάμεσα στα άλλα και από τα τεράστια περιβαλλοντολογικά προβλήματα.

Από την αρχή της παρουσίας τους έδειξαν ότι δεν θα είναι απλά ένα ακόμη ντουέτο φολκ αναβίωσης. Η πρώτη τους δισκογραφική εμφάνιση το 2013 με το ep New York: I Do Mind Dying έκανε εντύπωση με τοWorkers of the world unite. Πραγματικά είναι εντυπωσιακό και ελπιδοφόρο συνάμα να γράφεται ένα τόσο όμορφο και ταυτόχρονα βαθύ εργατικό τραγούδι από τόσο νέους ανθρώπους στις σημερινές ΗΠΑ.

Από το ίδιο ep ξεχώρισε επίσης η διασκευή τους στο Moanin at the midnight του μεγάλου μπλουζίστα Howlin Wolf :

H γνωριμία λοιπόν του Morello με τη Delila και τον Pires, στα πλαίσια των κοινών τους κοινωνικό – πολιτικών και καλλιτεχνικών αναζητήσεων, οδήγησε σε μια βαθιά αλληλοεκτίμηση και φιλία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι The Last Internationale έγιναν τρίο με τον Wilk στα τύμπανα, έπειτα από πρόταση του Morello στο τραπέζι της γιορτής των ευχαριστιών του 2013 στο σπίτι του, όπου φιλοξενούσε την Delila και τον Pires. Ένα τηλέφωνο επιτόπου ήταν αρκετό για να φέρει το Brad στο σχήμα και οι The Last Internationale να αλλάξουν χαρακτήρα, αλλάζοντας κατά πολύ τον ήχο τους παρουσιάζοντας μας πέρυσι  το πρώτο τους πλήρες άλμπουμ We Will Reign, ένα σφιχτοδεμένο rock n’ roll δυναμίτη, το οποίο άλλωστε είχαμε παρουσιάσει στα καλύτερα του 2014 για το ToPeriodiko.

Στο άλμπουμ τους σε παραγωγή του Brendan O’ Brien (Bruce Springsteen, Neil Young, Pearl Jam) οι The Last Internationale αναδεικνύουν το εύρος των επιρροών τους, που ξεκινά από τη protest folk και τα μπλουζ και διασχίζει τον Bob Marley, τη Nina Simone, τα fado, τους Public Enemy, τον Bob Dylan και βέβαια τουςRage Against the Machine. Πάνω σε αυτές τις επιρροές, τις άλλοτε garage και άλλοτε hard rock κιθάρες του Pires και τα  «σπασίματα» στα ντραμς του Wilk, ζωγραφίζει η φωνή της Delila Paz που ακούγεται σαν μια μίξη της Joan Baez με την Joan Jett.

Από την κοινή πeριοδεία τους με τον Robert Plant.

Το γκρουπ απετέλεσε τη support μπάντα της περσινής περιοδείας του Robert Plant, ο οποίος μίλησε με τα καλύτερα λόγια για τους The Last Internationale. Στις εμφανίσεις τους αυτές ο Pires αφιέρωνε το κομμάτι τους Wanted Man στον Edward Snowden. Δείτε εδώ και το βίντεο κλιπ του κομματιού με το φεμινιστικό -και όχι μόνο- μήνυμά του.

Στιχουργικά δεν μασάνε τα λόγια τους, αποφεύγοντας τη παγίδα  μιας στρατευμένης ρητορικής χωρίς πραγματική σύνδεση με τις εμπειρίες και τα συναισθήματα της γενιάς τους. Τραγουδάνε για την ελευθερία, το 1968, τη δύσκολη ζωή των εργατών (παιδιά της εργατικής τάξης είναι και οι ίδιοι), την γενοκτονία των ινδιάνων, τον έρωτα και την επανάσταση.

Δεν χαρίζονται στις αυταπάτες που πάντα εμφανίζονται στα κινήματα αφού όπως τραγουδά η Delila στο Killing Fields με σαφείς αναφορές στο κίνημα των hippies: “You thing the flower power make them stop, bang, bang,  baby here comes the cops, power is power baby, no matter who’s on top….” Όντως ένα από τα πιο πραγματικά και ουσιαστικά πολιτικά γκρουπ της εποχή μας χωρίς «ποζεριλίκια». Μαζί τους μπορεί τελικά να κυριαρχήσουμε….

****

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 2:45 π.μ.

Continue Reading

Στον μαγικό κόσμο του ιαπωνικού κινούμενου σχεδίου

Aπό τα πιο αντιπροσωπευτικά είδη της ιαπωνικής pop κουλτούρας, τα anime (σημαίνει κινούμενο σχέδιο) μαζί με τα manga, την μόδα του cosplay (μεταμφίεση με κοστούμια από χαρακτήρες Manga, ιαπωνικών καρτούν), ενθουσιάζουν σε πολλά σημεία του κόσμου και διατηρούν  σταθερή θέση στις λίστες δημοτικότητας.

Συνεπώς με ενδιαφέρον περιμένει κανείς το Φεστιβάλ Ιαπωνικών Ταινιών Anime που διοργανώνει η Πρεσβεία της Ιαπωνίας στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Japan Foundation και την Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Στο πλούσιο πρόγραμμα του αφιερώματος περιλαμβάνονται έξι διακεκριμένες ταινίες που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στα ιαπωνικά με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους.

Το «Κomaneko -the curious cat» (Κομανέκο- Η περίεργη γάτα) με πρωταγωνίστρια μια γάτα-κούκλα είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του σκηνοθέτη Τσουνέο Γκόντα και του animator Χιροκάζου Μινεγκίσι ενώ το «Hide and seek» (Κρυφτό) του Σοέι Μορίτα είναι ένα anime τρόμου  δημιουργημένο εξ ολοκλήρου σε 3D computer graphics.

Το «Science Ninja Team Gatchaman: The Movie» του Χισαγιούκι Τοριούμι αποτελεί επετειακό έργο για τα 16 χρόνια από την ίδρυση της Tatsunoko Prodution και συμπτυκνώνει σε δύο περίπου ώρες την τηλεοπτική παραγωγή 105 επεισοδίων στην οποία στηρίζεται. Το «SOS! Tokyo Metro Explorers: The Next» του Σούνζι Τακάγκι βασίζεται στην αντίστοιχη σειρά manga μικρού μήκους «Tokyo Metro Explorers (Dai-Tokyo Tanken-tai)» τουKατσουχίρο Οτόμο_ από τους πιο αντιπροσωπευτικούς Ιάπωνες σκηνοθέτες anime.

Τέλος, το «ΝEGADON: The Monster from Mars» και το «Planzet» του Τζουν Αβάζουγυρίστηκαν με βασικό εργαλείο την αγάπη του σκηνοθέτη για τις ταινίες καταστροφής και τεράτων και είναι δημιουργημένα εξ ολοκλήρου με computer graphics χωρίς τη χρήση συμβατικών εικόνων.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ

Πέμπτη, 26 Φεβρουαρίου19:30
Komaneko -The Curious Cat - / Komadori Eiga Komaneko  (2006/  60')  Σκηνοθεσία: Tsuneo GŌDA

Hide and Seek   / Κakurenbo (2005, 24') Σκηνοθεσία : Shūhei MORITA

Παρασκευή, 27 Φεβρουαρίου20:00

Science Ninja Team Gatchaman  / Kagaku Ninja-tai Gatchaman  (1978, 110')  
Σκηνοθεσία :  Hisayuki TORIUMI

22:00
SOS! Tokyo Metro Explorers: The Next   / Shin SOS Dai Tokyo Tanken-tai   (2006, 40')
Σκηνοθεσία: Shinji TAKAGI

Planzet   (2010, 53') Σκηνοθεσία: Jun AWAZU

Σάββατο, 28 Φεβρουαρίου18:00
NEGADON: The Monster from Mars   / Wakusei Dai-kaijū Negadon  (2005, 25') Σκηνοθεσία : Jun AWAZU

Hide and Seek   / Κakurenbo (2005, 24') Σκηνοθεσία: Shūhei MORITA

Planzet   (2010, 53') Σκηνοθεσία: Jun AWAZU

20:00
Komaneko -The Curious Cat - / Komadori Eiga Komaneko  (2006/  60') Σκηνοθεσία: Tsuneo GŌDA

SOS! Tokyo Metro Explorers: The Next   / Shin SOS Dai Tokyo Tanken-tai   (2006, 40')
Σκηνοθεσία : Shinji TAKAGI

22:00
Science Ninja Team Gatchaman  /  Kagaku Ninja-tai Gatchaman  (1978, 110')
Σκηνοθεσία :  Hisayuki TORIUMI

Kυριακή, 1 Μαρτίου 18:00

Komaneko -The Curious Cat - / Komadori Eiga Komaneko (2006/ 60') Σκηνοθεσία: Tsuneo GŌDA

SOS! Tokyo Metro Explorers: The Next   / Shin SOS Dai Tokyo Tanken-tai   (2006, 40')
Σκηνοθεσία: Shinji TAKAGI

20:00 Science Ninja Team Gatchaman  /  Kagaku Ninja-tai Gatchaman  (1978, 110')

Σκηνοθεσία:  Hisayuki TORIUMI

22:00
NEGADON: The Monster from Mars   / Wakusei Dai-kaijū Negadon  (2005, 25')

Σκηνοθεσία: Jun AWAZU

Hide and Seek  / Κakurenbo (2005, 24') Σκηνοθεσία: Shūhei MORITA

Planzet   (2010, 53') Σκηνοθεσία: Jun AWAZU

Η τιμή εισιτηρίου ανά προβολή 5€

Διάρκεια: Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου έως Κυριακή 1 Μαρτίου

Χώρος: Ταινιοθήκη της Ελλάδος  (Ιερά Οδός 48 & Μ. Αλεξάνδρου 134-136  Κεραμικός, Αθήνα)       Tηλ: 210 3609695, 210 3612046

Πηγή ΤΟ ΒΗΜΑ

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 1:26 π.μ.

Continue Reading

Ο Αλ. Γρίβας που προσφάτως εκδιώχθηκε από το Ε.Κ.Κ., πρόεδρος του νέου Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου

Η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο!

Λίγες μόλις ημέρες μετά τον άδικο και αδικαιολόγητο εκδιωγμό του από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ύστερα από απόφαση ενός ακέφαλου Δ.Σ.), ο κ. Αλέξης Γρίβας (φωτογραφία) πήρε το αίμα του πίσω. Μπορεί να έχασε την θέση του εκπροσώπου του ΕΚΚ στο Eurimages (Ευρωπαϊκό Ταμείο Στήριξης Κινηματογράφου) αλλά τώρα είναι ο ίδιος... πρόεδρος του νέου Δ. Σ. του ιδίου θεσμού που τον απομάκρυνε από την θέση του το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Θυμίζουμε ότι ο εκδιωγμός του κ. Γρίβα ανάγκασε τον αν. Υπουργό  Πολιτισμού κ. Νίκου Ξυδάκη να ζητήσει την παραίτηση του ως τότε ακέφαλου Δ.Σ.  ώστε να ορίσει το καινούργιο, κάτι που έκανε σήμερα.

Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. ορίστηκε η Εύα Στεφανή, σκηνοθέτις, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (αντιπρόεδρος) και μέλη οι:  Όλια Λαζαρίδου (ηθοποιός), Γιάννης Δασκαλοθανάσης (διευθυντής φωτογραφίας), Κώστας Λιβιεράτος (συγγραφέας, εκδότης), Γιώργος Μαυροψαρίδης (μοντέρ), Κώστας Τερζής (κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα Αυγή).

Λαμβάνοντας υπόψη το παρελθόν και την τεράστια εμπειρία του κ. Γρίβα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό (στην οποία το ΒΗΜΑ έχει αναφερθεί πολλάκις στο παρελθόν), η επιλογή του για την θέση του προέδρου του Δ.Σ. δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη.

Ολα τα υπόλοιπα μέλη του Δ.Σ. έχουν μεγάλη εμπειρία στους τομείς τους. Δεν μπορείς παρά να ευχηθείς η νέα αυτή σύνθεση να σημάνει λίγο φως στο σκοτεινό σύμπαν της ελληνικής κινηματογραφίας.

Για τον κ. Αλέξη Γρίβα διαβάστε επίσης εδώ

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 7:11 π.μ.

Continue Reading

Έμφαση στο κοινωνικό ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

του Κώστα Τερζή 

Δύο σημαντικούς Ευρωπαίους ντοκιμαντερίστες, με θητεία στο κοινωνικό - πολιτικό ντοκιμαντέρ, τιμά φέτος το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (που θα διεξαχθεί από τις 13 έως τις 22 Μαρτίου), τον Αυστριακό σκηνοθέτη Χούμπερτ Ζάουπερ και τον Ρουμάνο συνάδελφό του Αλεξάντρου Σόλομον. Ο Χ. Ζάουπερ έχει συνδεθεί με το διεισδυτικό ντοκιμαντέρ «Ο εφιάλτης του Δαρβίνου» (2004), που στηλιτεύει την εκμετάλλευση της αφρικανικής ηπείρου από τον δυτικό κόσμο (εξετάζει την αποικιοκρατική αλιεία στη Λίμνη Βικτώρια στην Τανζανία, περιοχή που μαστίζεται από την απόλυτη φτώχεια, ενώ χιλιάδες τόνοι ψαριών αλιεύονται καθημερινά και αποστέλλονται σε κράτη της Δύσης).
Η Αφρική έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τον Ζάουπερ. Το 1998 με το «Kisangani Diary» κατέγραψε την οδυνηρή εμπειρία εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων Χούτου της Ρουάντα στη ζούγκλα του Ζαΐρ, ενώ στο περσινό «We Come as Friends» (2014) αποτυπώνεται ένα νεο-αποικιοκρατικό πείραμα που συντελείται στο Νότιο Σουδάν.
Άλλες ταινίες του Ζάουπερ είναι το «Οn the Road with Emi» (1993), όπου πρωταγωνιστής είναι ο διευθυντής ενός τσίρκου και το «Alone with our Stories» (2002) μια καταγγελία για την ενδοοικογενειακή βία.
Ο Ρουμάνος Αλ. Σόλομον είναι σκηνοθέτης, διευθυντής φωτογραφίας και παραγωγός, γεννημένος το 1966 στο Βουκουρέστι. Στο «Kapitalism: Our Improved Formula» (2010) σκιαγραφεί τη σύγχρονη Ρουμανία, μετέωρη ανάμεσα στο "χθεσινό" καθεστώς του Τσαουσέσκου και τον καπιταλισμό του σήμερα, ενώ στο «Apocalypse On Wheels» (2008) κινηματογραφεί από τη θέση του συνοδηγού πέντε ανθρώπους που οδηγούν στους δρόμους του Βουκουρεστίου -έναν καθρέφτη της ρουμανικής κοινωνίας.
Τέλος, "ερεθιστική" κινηματογραφικά είναι η αληθινή ιστορία που ο Σόλομον αφηγείται στο «The Great Communist Bank Robbery» (2004). Μια ομάδα πρώην καθεστωτικών κομμουνιστών που το 1959 λήστεψε τη Ρουμανική Εθνική Τράπεζα, με στόχο να πλήξει το απολυταρχικό σύστημα. Μετά τη σύλληψή τους, το καθεστώς τους υποχρέωσε να πρωταγωνιστήσουν στην προπαγανδιστική ταινία «Reconstruction», μια αναπαράσταση του περιστατικού με την υπόσχεση να μειωθούν οι ποινές τους. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων όμως οι δράστες εκτελέστηκαν.

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 7:09 π.μ.

Continue Reading

Θρήνος για τη χαμένη δεκαετία του 1960 του Γ. Μπέκου

Το «Εμφυτο ελάττωμα» είναι το πλέον «προσβάσιμο» μυθιστόρημα του Τόμας Πίντσον  και με όρους λογοτεχνικούς. Οπως είπε στο «Βήμα» ο μελετητής του συγγραφέα Γιώργος Μαραγκός, «είναι ίσως η καλύτερη εισαγωγή στο έργο του», ένα έργο σύνθετο κατά τ' άλλα, αχανές και πολύσημο - αρκεί να φέρει κανείς στο μυαλό του το magnum opus του ιδίου Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας (1973). «Σε σχέση με τα προηγούμενα βιβλία του η αφήγηση εδώ είναι γραμμική, ενώ και η ιστορία είναι εστιασμένη χρονικά και τοπικά. Το "Εμφυτο ελάττωμα" ήταν πράγματι το καταλληλότερο κείμενο για μια ταινία» εξήγησε από την πλευρά του ο μεταφραστής του συγγραφέα Γιώργος Κυριαζής. Το ίδιο συμβαίνει και με το πλέον πρόσφατο μυθιστόρημα του μεγάλου «αναχωρητή» της σύγχρονης αμερικανικής πεζογραφίας υπό τον τίτλο Υπεραιχμή (Bleeding Edge, 2013) που κυκλοφορεί πλέον και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Το φόντο σ' αυτή την κατ' επίφαση νουάρ ιστορία είναι το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης το 2001, ενώ ο ευρύτερος προβληματισμός έχει να κάνει με το αμαρτωλό πλέγμα της οικονομίας και της τεχνολογίας στις αρχές του 21ου αιώνα.

«Ο Πίντσον είναι σινεφίλ και τηλεφίλ αναμφίβολα. Στο έργο του είναι πάρα πολλές οι αναφορές σε παλιές ταινίες των δεκαετιών του 1920, του 1930 και του 1940. Απ' ό,τι έχω καταλάβει, έχει μια εμμονή με τον "Μάγο του Οζ", την ταινία του 1939, ενώ μεγάλη έμπνευση γι' αυτόν υπήρξε και το εμβληματικό "Metropolis" του Φριτς Λανγκ. Εχει επίσης εμμονή με παλιές τηλεοπτικές σειρές, ιδίως κωμικές, αλλά και με τους αδελφούς Μαρξ, το Τρίο Στούτζες, τέτοια πράγματα, τα οποία βέβαια εκμεταλλεύεται ανάλογα με το σκηνικό που στήνει σε κάθε του μυθιστόρημα. Στο "Εμφυτο ελάττωμα" αναφέρεται, αντίστοιχα, σε πολλές νουάρ ταινίες, ενώ στην "Υπεραιχμή" αναφέρει, μεταξύ άλλων, και την ηθοποιό Αντζελα Λάνσμπερι, πρωταγωνίστρια της σειράς "Συγγραφέας-ντετέκτιβ". Γενικότερα ο Πίντσον έχει εμμονή με την ποπ κουλτούρα γιατί τον βοηθά, ως εργαλείο, να μιλήσει για την ανθρώπινη κατάσταση»συμπλήρωσε ο Γιώργος Κυριαζής.

«Ο Πίντσον προφανώς δεν έχει πρόβλημα να εντάξει τη μαζική κουλτούρα στο έργο του, άρα και τον κινηματογράφο. Ο ίδιος μάλιστα χρησιμοποιεί σινεματικές τεχνικές στη γραφή του. Επιχειρεί, με άλλα λόγια, να ενσωματώσει τον κινηματογραφικό τρόπο αφήγησης στα έργα του με σκοπό ακριβώς να τον μετουσιώσει, να τον κάνει λογοτεχνία. Είναι μια μεγάλη θεωρητική συζήτηση αυτή, κατά πόσον δηλαδή το επιτυγχάνει. Αυτό όμως τι σημαίνει πρακτικά; Σημαίνει ότι δανείζεται τις σινεματικές τεχνικές για να ανανεώσει την ίδια τη γραφή. Εξαιτίας αυτού, μεταξύ άλλων, τον χαρακτήρισαν "μεταμοντέρνο" ή "αβανγκάρντ" συγγραφέα» υπογράμμισε ο Γιώργος Μαραγκός. Ο ίδιος έχει εκπονήσει την πρώτη διδακτορική διατριβή (γραμμένη στην ελληνική γλώσσα) για τον αμερικανό συγγραφέα υπό τον τίτλο «Οι δικτυώσεις της πληροφορίας στη λογοτεχνική γραφή του Τόμας Πίντσον», μια χαρτογράφηση δηλαδή του τρόπου με τον οποίο υφίσταται η επικοινωνία μέσα στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό σύμπαν.

Τον προσεχή Ιούνιο, με πρωτοβουλία του Γιώργου Μαραγκού, η Διεθνής Εβδομάδα Πίντσον (International Pynchon Week) θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. «Πρόκειται για ένα συνέδριο ακαδημαϊκών αλλά και άλλων μελετητών οι οποίοι ασχολούνται συστηματικά με το έργο του αμερικανού συγγραφέα, είναι μια συνάντηση που λαμβάνει χώρα κάθε περίπου δύο χρόνια σε διαφορετική κάθε φορά χώρα». Την αμέσως προηγούμενη συνάντηση των πιντσονιστών φιλοξένησε το 2013 η Αγγλία. Πιντσονιστές, βέβαια, υπάρχουν παντού και είναι ιδιαιτέρως παθιασμένοι. Στις ΗΠΑ, ας πούμε, πολλοί από αυτούς έχουν ήδη παρακολουθήσει προσεκτικά κάμποσες φορές την ταινία του Πολ Τόμας Αντερσον με σκοπό να διακρίνουν τον Τόμας Πίντσον (!) σε κάποιο φευγαλέο πλάνο - με αυτόν τον 77χρονο τύπο ποτέ δεν ξέρεις. Το 2009, όταν κυκλοφόρησε το «Εμφυτο ελάττωμα» στις ΗΠΑ, όλοι άκουσαν (και μάλλον έτσι είναι, σύμφωνα με όλες τις έγκριτες πηγές) τον ίδιο τον συγγραφέα να προωθεί το βιβλίο του μέσω ενός βίντεο στο YouTube. Τη φωνή του την είχαν ξανακούσει παλαιότερα, όταν δέχθηκε να την ηχογραφήσει και να συμμετάσχει κατ' αυτόν τον τρόπο σε ένα επεισόδιο των «Simpsons», όπου εμφανιζόταν υποτίθεται ο Τόμας Πίντσον με μια χαρτοσακούλα στο κεφάλι. Οι συντελεστές τότε τον ξόρκισαν να βγάλει μια φωτογραφία μαζί τους για το αρχείο τους. Δεν δέχθηκε ασφαλώς. Το «Εμφυτο ελάττωμα» σηματοδοτεί «το τέλος των χίπηδων, την εποχή που τελειώνει η όποια αμφισβήτηση του "συστήματος" και επαναβεβαιώνεται ο συντηρητισμός στην Αμερική», όπως είπε ο Γιώργος Κυριαζής, εξ ου και το γνωστό σύνθημα του γαλλικού Μάη του '68 στην προμετωπίδα του βιβλίου για την παραλία που υπάρχει κάτω απ' το λιθόστρωτο... «Το βιβλίο είναι ένας θρήνος για τη χαμένη δεκαετία του 1960, για την ελευθερία και την αθωότητα που χάθηκαν μαζί της» προσέθεσε ο Γιώργος Μαραγκός.

το βημα

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 4:28 π.μ.

Continue Reading

Αρχίζει το 19ο παζάρι βιβλίου 2015

Πλήθος βιβλίων από 153 εκδότες και με τιμές που αρχίζουν από μισό ευρώ υπόσχονται οι διοργανωτές στο 19ο Παζάρι Βιβλίου που αρχίζει την Κυριακή 15 Φεβρουαρίου στην Πλατεία Κοτζιά, στο κέντρο της Αθήνας, και θα διαρκέσει ως την Παρασκευή 6 Μαρτίου.

Το 19ο Παζάρι διοργανώνουν ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (ΣΕΚΒ) και ο Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (ΣΕΒΑ) και, με κεντρικό σύνθημα «Δικαίωμα στην ανάγνωση!», θα διαθέσουν 500.000 βιβλία για όλες τις ηλικίες σε χαμηλές τιμές.

Οι πάγκοι στην Πλατεία Κοτζιά, σκεπασμένοι με τη Μεγάλη Τέντα του Βιβλίου έχουν στηθεί με τρόπο που παραπέμπει σε βιβλιοπωλείο και περιμένουν τους αθηναίους αναγνώστες. Τίτλοι παλιοί και ξεχασμένοι, τίτλοι καινούργιοι, ελληνική και ξένη λογοτεχνία, επιστημονικό βιβλίο και εκλαϊκευμένη επιστήμη, δοκίμιο, παιδική λογοτεχνία, εικονογραφημένά βιβλία, βιογραφίες, βιβλία μαγειρικής, ιστορικά, ταξιδιωτικά, βιβλία ψυχολογίας και αυτοβοήθειας και πρακτικής ζωής θα πωλούνται με έκπτωση ως και 70% και θα έχουν σημείο εκκίνησης το μισό ευρώ.

Όπως εξηγούν οι διοργανωτές, «είναι, αν θέλετε, η λαϊκή πολιτική του Συνδέσμου Εκδοτών Βιβλίου και του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών, για να βρεθεί το βιβλίο σε κάθε αθηναϊκό -και γιατί όχι;- σε κάθε ελληνικό ράφι βιβλιοθήκης».

Πού και πότε

Πού: Πλατεία Κοτζιά, Δήμος Αθηναίων

Διάρκεια: 15 Φεβρουαρίου ως 6 Μαρτίου

Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά, Σάββατο και Κυριακές: 9.00 - 21.00.

Δείτε αναλυτικά τους εκδότες που συμμετέχουν

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 4:25 π.μ.

Continue Reading

Για τον εναγκαλισμό των 6.000 ετών

Λεπτομέρειες για το σφιχταγκαλιασμένο «ζευγάρι» που βρέθηκε στον Διρό Μάνης έδωσε η δρ. Αναστασία Παπαθανασίου, αρχαιολόγος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας, υπεύθυνη από την πλευρά της Εφορείας για το ανασκαφικό και μελετητικό έργο Διρού.

«Θέλαμε να είμαστε 100% σίγουροι για την αρχαιότερη αγκαλιά στον κόσμο» δήλωσε σε συνέντευξή της στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και τόνισε ότι οι αναλύσεις DNA θα συνεχιστούν, προκειμένου να βρεθεί -ει δυνατόν- και η συγγένεια του νεαρού άνδρα και της νεαρής γυναίκας, οι σκελετοί των οποίων χρονολογούνται από το 3.800 π.Χ.

Το εύρημα είδε το φως το καλοκαίρι του 2013.

«Μορφολογικά όταν κοιτάξαμε τα οστεολογικά χαρακτηριστικά της γυναίκας από την αγκαλιαστή ταφή, πολλοί συνάδελφοι, Έλληνες και ξένοι, είπαμε ότι δεν μοιάζουν πολύ γυναικεία. Ήταν δηλαδή στην αλληλοεπικαλυπτόμενη ζώνη μεταξύ άνδρα και γυναίκας. Ήμασταν έτσι πάρα πολύ επιφυλακτικοί, γιατί μακροσκοπικά θα λέγαμε ότι είναι δύο νεαροί άνδρες. Γι' αυτό προχωρήσαμε σε ανάλυση DNA. Θέλαμε να είμαστε 100% σίγουροι για την αρχαιότερη αγκαλιά στον κόσμο» δηλώνει στο κ. Παπαθανασίου.

Ωστόσο, όπως πληροφορεί η ίδια, οι αναλύσεις DNA δεν θα σταματήσουν εκεί. Θα προχωρήσουν, αν είναι δυνατόν, και για τη συγγένεια των δύο αυτών ανθρώπων, που έζησαν περίπου το 3.800 π.Χ., πριν από σχεδόν 6.000 χρόνια.

«Εξαρτάται από το τι σώζεται μέσα στο κολλαγόνο που έχουμε. Θα γίνουν κι άλλες έρευνες, η συγκεκριμένη αφορούσε μόνο το φύλο» διευκρινίζει η κ. Παπαθανασίου, επισημαίνοντας τη σπανιότητα του ευρήματος.

«Γνωρίζουμε ότι το 2008 βρέθηκε στην πόλη Μάντοβα της Ιταλίας πάλι μια αγκαλιαστή ταφή. Είναι νεολιθική, αλλά νεότερη, χρονολογείται περίπου στο 3000 π.Χ. Επίσης, στην Τουρκία, υπάρχει μια αρχαιότερη διπλή ταφή, όμως πρόκειται για δύο άτομα πλάι πλάι, η οποία μπορεί να μην ήταν και ταυτόχρονη. Στον Διρό τα χέρια είναι το ένα κάτω από το σώμα, το άλλο από πάνω, τα πόδια τους μπλεγμένα, είναι πραγματική αγκαλιά» δηλώνει με έμφαση.

Ο υπεύθυνος του ανασκαφικού προγράμματος, Γ.Παπαθανασόπουλος, είπε ότι «κάποια στιγμή με την επέκταση του μουσείου οι σκελετοί θα συμπεριληφθούν όπως βρέθηκαν. Ήδη στο μουσείο εκτίθεται ένας ολόκληρος σκελετός». Ο ίδιος δήλωσε έτοιμος να συνεχίσει την έρευνα από τον Ιούλιο.

Η ανασκαφή έγινε στη θέση «Ξαγκουνάκι», σ' έναν φυσικό λόφο που απέχει περίπου 200 μέτρα από το σπήλαιο και ο οποίος δεσπόζει στον κόλπο του Διρού, είναι δηλαδή ιδιαίτερα ορατός από τη θάλασσα.

Εκεί βρέθηκαν κι άλλες ταφές: Δύο ακόμα διπλές ταφές, μια νεαρών ενηλίκων σε συνεσταλμένη θέση και μια παιδική σε αγγείο, καθώς και μια ταφή εμβρύου, όλες αδιατάρακτες. Τι σημαίνει όμως η παρουσία τους στον λόφο;

«Μιλάμε πιθανόν για ένα ταφικό μνημείο το οποίο χρησιμοποιείται επί 3.000 χρόνια, έναν χώρο που διατηρείται στη μνήμη των ανθρώπων. Στην ανασκαφική τομή βρήκαμε παιδικές ταφές, που χρονολογούνται στο 4200 π. Χ. και μισό μέτρο πιο πέρα τις διπλές ταφές των ενηλίκων. Πάνω από αυτές, τη μυκηναϊκή περίοδο, γύρω στο 1200 π.Χ., έρχονται και δημιουργούν -και αυτό είναι επίσης μοναδικό- ένα οστεοφυλάκιο. Δηλαδή, ορίζουν έναν χώρο με αργούς λίθους, στρώνουν το δάπεδο με βότσαλο και μεταφέρουν οστά από δεκάδες ανθρώπους, σε δευτερογενή ταφή, από μια άλλη θέση που ήταν θαμμένοι, η οποία δεν είναι από την περιοχή, καθώς έχει ερευνηθεί πολλές φορές και γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει κάποιος μυκηναϊκός οικισμός κοντά. Τα οστά έχουν έρθει από μακριά» επισημαίνει η κ. Παπαθανασίου.

Ενδιαφέρον έχει ακόμα ή κατάσταση των μυκηναϊκών οστών. «Προσπαθήσαμε, αλλά ήταν αδύνατον να τα χρονολογήσουμε. Είναι πολύ κακά διατηρημένα, σε αντίθεση με τα νεολιθικά, που είναι και πολύ παλαιότερα, αλλά λόγω συνθηκών είναι άριστα διατηρημένα. Γι αυτό έδωσαν και κολλαγόνο. Τα μυκηναϊκά, επειδή ήταν θαμμένα κάπου αλλού, όπου οι συνθήκες προφανώς δεν ήταν οι ιδανικές, έχουν έρθει και σπασμένα και σε πολύ κακή κατάσταση διατήρησης» αναφέρει.

Όσο για την ανασκαφική συνέχεια, αυτή θα γίνει μετά την ολοκλήρωση και δημοσίευση των αποτελεσμάτων της μακροχρόνιας έρευνας στο σπήλαιο Αλεπότρυπα και την ανασκαφική διερεύνηση του περιβάλλοντος χώρου. Το ενδιαφέρον, όπως είναι φυσικό, εντοπίζεται στον λόφο. «Θέλουμε να αποκαλύψουμε το οστεοφυλάκιο, να δούμε αν είχε τύμβο, πώς ήταν από πάνω. Με την ανασκαφική τομή μας έχουμε ανοίξει μόνο το ένα τέταρτο της κυκλικής κατασκευής του οστεοφυλακίου, που έχει διάμετρο περίπου 4 μ.», καταλήγει. Το σπήλαιο της Αλεπότρυπας χρησιμοποιείται από το 6000 π.Χ. Οι ανασκαφές εντός του ξεκίνησαν το 1970 από τον επίτιμο έφορο Αρχαιοτήτων δρ. Γ. Παπαθανασόπουλο, ο οποίος έχει και τη διεύθυνση του πρόσφατου πενταετούς προγράμματος, που πραγματοποιεί η Εφορεία Παλαιονθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας.

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 4:24 π.μ.

Continue Reading

Τσαρλς Ντίκενς: Ο κριτικός της φτώχειας

Ο Τσαρλς Ντίκενς - γεννήθηκε σαν σήμερα 7 Φεβρουαρίου του 1812 στο Λάντπορτ του Πόρτσμουθ και πέθανε το 1870 στο Ρότσεστερ, χωρίς να προλάβει να φτάσει τα εξήντα. Σήμερα το έργο του μοιάζει περισσότερο επίκαιρο από ποτέ.Σε μια εποχή κατά τη διάρκεια της οποίας όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και ολόκληρη η Ευρώπη, μαζί με την Αμερική, αντιμετωπίζουν μια πρωτοφανή κρίση, με την ανεργία και τις απολύσεις να ανεβαίνουν στα ύψη και τα εισοδήματα των μεσαίων και των κατώτερων τάξεων να συρρικνώνονται με ασυγκράτητο ρυθμό, η ρημαγμένη από την οικονομική εξαθλίωση βικτωριανή Αγγλία, που κυριαρχεί σε όλο το μήκος της μυθιστορηματικής παραγωγής του Ντίκενς, επανακάμπτει εντυπωσιακά στο προσκήνιο, για να υπενθυμίσει μιαν ανυπόφορα βαριά κοινωνική συνθήκη: μια συνθήκη που η ευμάρεια του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα έδειχνε μέχρι και πριν από λίγα μόλις χρόνια πως είχε μπει οριστικά στα αζήτητα της Ιστορίας.

Δουλεύοντας σε εργοστάσιο βερνικιών

Το τέκνο μιας καταχρεωμένης δημοσιοϋπαλληλικής οικογένειας, που σταμάτησε το σχολείο για να δουλέψει σε εργοστάσιο βερνικιών και γνώρισε στο πετσί του τη σκληρότητα της παιδικής εργασίας, υπήρξε ένας από τους σφοδρότερους επικριτές τόσο των κάθετων ταξικών διαιρέσεων της αγγλικής κοινωνίας του 19ου αιώνα, όσο και της τεράστιας φτώχειας την οποία σήμανε για εξαιρετικά μεγάλα τμήματα του πληθυσμού η Βιομηχανική Επανάσταση.

Η φτώχεια καθόρισε τον κόσμο των μυθιστορημάτων του Ντίκενς και αποτυπώθηκε με τον πιο παραστατικό τρόπο στους διάσημους χαρακτήρες του. Από τον Όλιβερ Τουίστ και τον Νίκολας Νίκλεμπι (αμφότερα το 1839), όπου θα αποκαλυφθεί με τα μελανότερα χρώματα η μαύρη καθημερινότητα του Λονδίνου και του Γιορκσάιρ, με ένα σύμπαν βυθισμένο στο έγκλημα και την πορνεία - μολονότι η εικόνα της πόρνης θα απαλλαγεί σε εντυπωσιακό βαθμό από την ηθική και την κοινωνική της απαξίωση - μέχρι τον Ζοφερό Οίκο (1853) και τηΜικρή Ντόρριτ (1857), που θα αποτελέσουν ένα ανάθεμα για τους βικτωριανούς θεσμούς και τη βικτωριανή οικονομία, η μυθιστοριογραφία του Ντίκενς θα είναι η μυθιστοριογραφία των φτωχών, των ανήμπορων και των ξεγυμνωμένων.

Οι εικόνες της αδυναμίας, του ξεπεσμού και του στυγνού προσώπου της εργοδοσίας δεν θα λείψουν και από το κορυφαίο έργο του Ντίκενς, τον Ντέιβιντ Κόπερφιλντ(1850), μια σαφώς αυτοβιογραφική σύνθεση, όπως και τα περισσότερα έργα του, με την οποία θα ανακαλέσει πικρά στιγμιότυπα από τη ζωή του στο εργοστάσιο βερνικιών.

Η φτώχεια ως ηθικό και ψυχολογικό μέγεθος

Πανταχού παρούσα και βασισμένη στην προσωπική του η εμπειρία, η φτώχεια θα απασχολήσει τον Ντίκενς από τη μια ως υλικό ζήτημα και από την άλλη ως καθαρώς ηθικό και ψυχολογικό μέγεθος. Από τη «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» (1843) μέχρι και τα «Δύσκολα χρόνια»(1854) ή τις «Μεγάλες προσδοκίες» (1861), ο Ντίκενς θα μιλήσει για τη φτώχεια μέσω της ανάπτυξης ενός στιβαρού προβληματισμού για τη σημασία και το βάρος του χρήματος στον βίο των ανθρώπων. Θα μιλήσει όχι μόνο για όσους υποφέρουν από την έλλειψή του, αλλά και για όσους το κατέχουν και το διακινούν, καταδικάζοντας τους υπόλοιπου στην περιθωριοποίηση και την απόγνωση.

Στη νουβέλα της «Χριστουγεννιάτικης ιστορίας», που γνώρισε άπειρες εκδοχές στον κινηματογράφο και είναι το γνωστότερο βιβλίο του Ντίκενς, όπως και ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο σπαγγοραμμένος Εμπενίζερ Σκρουτζ, που θα μετατραπεί σε συνώνυμο της εξοντωτικής απροθυμίας και της ολοκληρωτικής μιζέριας, θα δείξει τις βλαβερές συνέπειες του πλούτου σε εύπορους και φτωχούς. Φτωχοί και εύποροι θα βρουν τη χαρά τους μόνο όταν το χρήμα θα βγει από το σφιχτοδεμένο πουγκί, για να φέρει την ευτυχία στο τραπέζι όλων.

Στα «Δύσκολα χρόνια», ο Ντίκενς δεν θα κρύψει την απογοήτευσή του για το όραμα της βιομηχανικής τεχνολογίας, που αντί να διευκολύνει το άνοιγμα του δρόμου για έναν νέο τρόπο ζωής, ικανό να συμπεριλάβει στους κόλπους του τις χειμαζόμενες μάζες, θα μαζέψει το χρήμα στα χέρια των λίγων, χαντακώνοντας κάθε προοπτική και ελπίδα για τα εργατικά στρώματα. Ακόμα και στις Μεγάλες προσδοκίες, που μάλλον ξεφεύγουν από τα όρια του κοινωνικού μυθιστορήματος, ο συγγραφέας θα χτίσει τον κεντρικό του χαρακτήρα με βάση τις επιταγές του χρήματος, όπως τις επιβάλλει η βικτωριανή Αγγλία. Ένας φτωχός νέος, έχει ένα και μοναδικό στόχο: να πλουτίσει σε μια κοινωνία, της οποίας το σύστημα τον αποκλείει.

Ο Ντίκενς μέσα από το έργο του προσπαθεί να κάνει σαφές ότι η φτώχεια δεν αποτελεί προϊόν προσωπικής ανικανότητας, αλλά το χαρακτηριστικό ενός ταξικού καθεστώτος, που οδηγεί συντεταγμένα στην ανισότητα

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 2:07 π.μ.

Continue Reading

Ο σπουδαίος μαθηματικός Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή

Πολυμαθής, δραστήριος και ακάματος ο κορυφαίος Έλληνας μαθηματικός Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή (Constantin Carathéodory) παρήγαγε σπουδαίο έργο σημαδεύοντας την επιστήμη των μαθηματικών αλλά και συνεισφέροντας σε άλλα πεδία με τα συγράμματά του. «Ένας από τους λαμπρότερους μαθηματικούς, έχει ουσιαστικά εμπλουτίσει και επηρεάσει αποφασιστικά την επιστήμη. Ένας άνδρας με ασυνήθιστη και πλατιά παιδεία, ως ανήκων στο Ελληνικό έθνος με το υψιπετές πνεύμα του και την ουσιαστική αναζήτηση της γνώσης, συνέχισε την παράδοση και την κληρονομιά της κλασικής Ελλάδος» είπε για τον Καραθεοδωρή ο Γερμανός μαθηματικός Oskar Perron.
Γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 13 Σεπτεμβρίου του 1873. Γιος διπλωμάτη, μεγάλωσε σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και σπούδασε σε Βρυξέλλες, Ριβιέρα και το Σαν Ρέμο. Στο Βέλγιο βραβεύτηκε δις σε διαγωνισμούς μαθηματικών. Με την αποφοίτησή του από τη Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου, το 1895, την οποία του επέβαλλε ο πατέρας του, ο Καραθεοδωρή αποδέχεται πρόσκληση του θείου του ο οποίος ήταν γενικός διοικητής της Κρήτης, και επισκέπτεται τα Χανιά όπου γνωρίστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο με τον οποίο θα διατηρήσει φιλική σχέση.
Το 1898 μεταβαίνει στην Αίγυπτο ως μηχανικός στην βρετανική εταιρεία που κατασκεύαζε το φράγμα στο Ασουάν. Εκεί συνεχίζει να μελετά μαθηματικά συγγράμματα, ενώ έκανε και μετρήσεις στην κεντρική είσοδο της πυραμίδας του Χέοπα, τις οποίες και δημοσίευσε. Στην Αίγυπτο αποφάσισε ότι τα Μαθηματικά ήταν η επιστήμη που ασκούσε τη μεγαλύτερη γοητεία και στα 27 του μεταβαίνει στη Γερμανία για να σπουδάσει για δυο χρόνια μαθηματικά.
Σπουδάζει κοντά στους κορυφαίους δασκάλους της εποχής Herman Schwarz, Georg Frobenius, Erhard Schmidt, Lazarus Fuchs και Hermann Minkowski. Το 1905 αναγορεύεται υφηγητής των Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν και ακολουθεί λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα εκεί αλλά και στα πανεπιστήμια της Βόννης, του Ανοβέρου, του Μπρεσλάου, του Βερολίνου και του Μονάχου, όπου αναδεικνύεται σε μαθηματικό παγκόσμιου επιπέδου.

Το 1920, αναλαμβάνει κατ΄ εντολή του Ελευθέριου Βενιζέλου να οργανώσει το υπό ίδρυση Πανεπιστήμιο της Ιωνίας στη Σμύρνη και μάλιστα κατορθώνει να διασώσει τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Σμύρνης από την Καταστροφή, το 1922, μεταφέροντας τους τόμους της στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το διάστημα 1922-1924 είναι καθηγητής μαθηματικών και μηχανικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Το 1924, αναλαμβάνει καθηγητική θέση στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, το 1928, αποδέχεται πρόσκληση από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία, και επισκέπτεται τις ΗΠΑ μαζί με την γυναίκα του για έναν σχεδόν χρόνο, για να δώσει διαλέξεις σε διάφορα πανεπιστήμια. Το 1930, πάλι μετά από πρόσκληση του Ελευθέριου Βενιζέλου, αναλαμβάνει καθήκοντα κυβερνητικού επιτρόπου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Θεσσαλονίκης για να βοηθήσει στην αναδιοργάνωση του πρώτου και στην οργάνωση του νεοσύστατου δεύτερου. Το 1932 επέστρεψε ξανά στο Μόναχο και παρέμεινε ακόμα και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον Δεκέμβριο του 1949 έδωσε την τελευταία του διάλεξη στο Μόναχο και δυο μήνες αργότερα, στις 2 Φεβρουαρίου πέθανε.
Ο Καραθεοδωρή αρχικά ασχολήθηκε με τον Λογισμό των Μεταβολών και η διδακτορική διατριβή του (Γκέτινγκεν, 1904) φέρει τον τίτλο «Περί των ασυνεχών λύσεων στον Λογισμό των Μεταβολών». Στην συνέχεια, καταπιάστηκε με όλους σχεδόν του κλάδους των Μαθηματικών: θεωρία πραγματικών συναρτήσεων, θεωρία μιγαδικών συναρτήσεων, διαφορικές εξισώσεις, θεωρία συνόλων και διαφορική γεωμετρία, σύμμορφες απεικονίσεις κ.ά. Εκτός από το πλήθος των πρωτότυπων επιστημονικών εργασιών που δημοσιεύει, πλουτίζει τη διεθνή μαθηματική βιβλιογραφία με σειρά συγγραμμάτων. Επιπλέον, το επιστημονικό έργο του επεκτείνεται σε πολλούς τομείς της φυσικής και της αρχαιολογίας. Η συμβολή του στην Θεωρητική Φυσική ήταν ουσιαστική στην μαθηματική θεμελίωση τομέων της Φυσικής όπως η Θερμοδυναμική, η Γεωμετρική Οπτική, η μηχανική και η Σχετικότητα.

Πηγή TVXS

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 8:37 π.μ.

Continue Reading

Ένα ακατέργαστο κινηματογραφικό "διαμάντι" από την Ουκρανία

Του Τάκη Τερζή

"Η φυλή" (Plemya)

Σκηνοθεσία: Μίροσλαβ Σλαμποσπίτσκι
Ερμηνεία: Γκριγκόρι Φεσένκο, Γιάνα Νονίκοβα, Ρόζα Μπάμπι
Παρακολουθούμε στην οθόνη έναν νεαρό να φτάνει μουδιασμένος και αμήχανος σε ένα παραμελημένο, γκρίζο κτήριο -πρόκειται για ένα οικοτροφείο για κωφά παιδιά, κάπου στην Ουκρανία. Σύντομα αντιλαμβανόμαστε πως η ταινία που παρακολουθούμε δεν είναι σαν τις άλλες: Δεν υπάρχουν διάλογοι, ούτε καν υπότιτλοι για τη νοηματική γλώσσα με την οποία συνεννοούνται οι πάντες στην οθόνη.
Η "δράση" αφήνει εξ αρχής απ' έξω τον θεατή, που, αμήχανος, προσπαθεί να σχηματίσει τη "συνολική εικόνα". Είναι τα σώματα που μιλάνε, σώματα που πάσχουν, βασανίζονται, ερωτεύονται, αντιδρούν, με "σπασμούς" κυρίως, σε επαφή με το ένστικτο κι όχι με τη στοιχειώδη καλλιέπεια των επαγγελματιών ηθοποιών.
Από τη μια μεριά ξεχειλίζει η απίστευτη ενέργεια των ερασιτεχνών ηθοποιών (όλα τα παιδιά είναι όντως κωφά μαθητές), από την άλλη έρχεται η επιδέξια κλιμάκωση της αφήγησης, που σε αιφνιδιάζει, εκεί που νομίζεις ότι μια κινηματογραφική αφήγηση "απλώς εξελίσσεται" μπροστά στα μάτια σου...
Στο οικοτροφείο κυριαρχεί μια κλίκα νταήδων μαθητών, που σε συνεργασία με έναν καθηγητή κλέβει, εκβιάζει, εκδίδει δύο από τα κορίτσια του σχολείου σε νταλικέρηδες που σταθμεύουν κάπου εκεί κοντά. Ο "καινούργιος", αν και φαίνεται να είναι εκτός κλίματος, γρήγορα θα ενταχθεί στον σκληρό πυρήνα χάρη στη σωματική του δύναμη... Θα ερωτευτεί όμως ένα από τα κορίτσια που εκδίδονται κι αυτό θα τον οδηγήσει βήμα προς βήμα στον χαμό...
Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ουκρανού Μιροσλάβ Σλαμποσπίτσκι κέρδισε τρία βραβεία στην «Εβδομάδα Κριτικής» του περυσινού Φεστιβάλ των Καννών. Αν και ο σκηνοθέτης δηλώνει ότι ήθελε να κάνει ένα πείραμα πάνω στον "σύγχρονο βωβό" κινηματογράφο, στην πραγματικότητα έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια πρωτόγνωρη κινηματογραφική φόρμα, δύσκολη, κάποιες στιγμές ακόμη και δυσβάσταχτη για τον θεατή, αλλά που σίγουρα δεν περνά απαρατήρητη.
Πώς είναι δυνατόν να πλησιάζει τόσο πολύ στον κινηματογραφικό ρεαλισμό μια ταινία χωρίς διαλόγους, χωρίς καν υπότιτλους, που εξ αρχής αφήνει "απ' έξω" τον θεατή; Κι όμως... Το τελικό αποτέλεσμα ξεπερνάει κάθε προσδοκία.

"Για πάντα"

Σκηνοθεσία: Μαργαρίτα Μαντά
Ερμηνεία: Άννα Μάσχα, Κώστας Φιλίππογλου
Ο Κώστας, οδηγός στον Ηλεκτρικό, είναι ερωτευμένος με την Άννα, μια επιβάτιδα που παίρνει το τρένο κάθε μέρα για να φτάσει στη δουλειά της, στο λιμάνι του Πειραιά.
Η Μαργαρίτα Μαντά στη δεύτερη ταινία της μεγάλου μήκους "αφαιρεί" το χρώμα από τις εικόνες της και ταυτόχρονα παραμερίζει κάθε άλλο πρόσωπο πέρα από τους δύο βασικούς χαρακτήρες της ώστε η "Αθήνα της" να αποκτά μια σχεδόν ονειρική διάσταση -μια διάσταση που μπορεί να ξενίζει τον θεατή σε κάποιες στιγμές, όπως για παράδειγμα στη σκηνή που ο ήρωας αναμένει τον γιατρό σε έναν έρημο διάδρομο νοσοκομείου, χωρίς ουρές αναμονής, χωρίς την απελπισία ή την αγωνία των άλλων ασθενών σε μια συνθήκη κρίσης...
Η Μαντά έχει επιλέξει μια εντελώς διαφορετική "στρατηγική" εικονογράφησης των αναζητήσεών της, όπως στην πολύ όμορφη σκηνή με τον ήρωά της στον Ηριδανό, στον χώρο του Κεραμεικού, που έχει ευδιάκριτες τις επιρροές από τον δάσκαλό της, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Αλλά όχι μόνο, καθώς θα πρόσθετα και ως πλαίσιο "αναφοράς" τις πρώτες ταινίες του Ερμάνο Ολμι, μαζί με τον πρώιμο Αντονιόνι, της δεκαετίας του '50.

"Η θεωρία των πάντων" (The Theory of Everything)

Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μαρς
Ερμηνεία: Έντι Ρέντμεϊν, Φελίσιτι Τζόουνς, Έμιλι Γουάτσον, Τσάρλι Κοξ, Ντέιβιντ Θιούλις
Ταινία βασισμένη στο βιβλίο της πρώην συζύγου του Στίβεν Χόκινγκ, Τζέιν (στην ταινία την υποδύεται η Φελίσιτι Τζόουνς), «Traveling to Infinity: My Life with Stephen Hawking», που "μετράει" πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ. Η σκηνοθεσία είναι του ήδη βραβευμένου με Όσκαρ για το ντοκιμαντέρ "Man on Wire" Τζέιμς Μαρς.
Ακολουθούμε τον Στίβεν Χόκινγκ από το 1963, στο Κέιμπριτζ, όπου γνωρίζει και ερωτεύεται τη συμφοιτήτρια και μετέπειτα σύζυγό του Τζέιν Γουάιντ, μέχρι τη συνεχιζόμενη, από τα 21 του χρόνια έως και σήμερα, μάχη του μετά τη διάγνωσή του με τη Νόσο του Κινητικού Νευρώνα που τον καθήλωσε σε αναπηρικό καροτσάκι, επιτρέποντάς του την επικοινωνία μόνο μέσω συσκευής ομιλίας.
Ο Χόκινγκ διατύπωσε ρηξικέλευθες απόψεις για τη Φυσική και, παρά τα προβλήματα υγείας, εξελίχθηκε σε ένα είδος σταρ της επιστημονικής κοινότητας. Παράλληλα παρακολουθούμε την περίπλοκη σχέση του με τη γυναίκα του, που τον στήριξε προκειμένου εκείνος να συνεχίσει να ψάχνει τη "μία και μοναδική" αιτιολογική εξίσωση για το σύμπαν και τον χρόνο.

"Ο κύριος Μόρντεκαϊ" (Mortdecai)

Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Κεπ
Ερμηνεία: Τζόνι Ντεπ, Ολίβια Μουν, Γκουίνεθ Πάλτροου, Γιούαν Μακγκρέγκορ, Τζεφ Γκόλντμπλαμ, Πολ Μπέτανι
Περιπέτεια με πολλά κωμικά στοιχεία, με ήρωα έναν έμπορο τέχνης που εμπλέκεται σε μικροαπατεωνιές. Θα διασχίσει όλη την υδρόγειο, οπλισμένος μόνο με την καλή του εμφάνιση και την ιδιαίτερη γοητεία του, ενώ καταδιώκεται από Ρώσους μαφιόζους, Βρετανούς κατάσκοπους, έναν διεθνή τρομοκράτη αλλά και τη γυναίκα του, προσπαθώντας να βρει έναν κλεμμένο πίνακα του Γκόγια που φημολογείται ότι περιέχει πληροφορίες για το χαμένο χρυσάφι των Ναζί.

"Ο άνθρωπος από τη Μασσαλία" (La French)

Σκηνοθεσία: Σεντρίκ Χιμένεθ
Ερμηνεία: Ζαν Ντιζαρντέν, Ζιλ Λελούς, Σελίν Σαλέτ, Μελανί Ντουτέι
Αστυνομική περιπέτεια, που μας γυρίζει πίσω στις δεκαετίες του '70 και του '80, στον γαλλικό Νότο, όταν η Μασσαλία είχε εξελιχθεί σε "παγκόσμια πρωτεύουσα" διακίνησης ναρκωτικών και βασικό προμηθευτή ηρωίνης προς τις ΗΠΑ. Ο Ζαν Ντιζαρντέν υποδύεται τον Πιερ Μισέλ, έναν δικαστικό ο οποίος εξαπολύει ένα εξαετές ανθρωποκυνηγητό προκειμένου να καταφέρει να ξεσκεπάσει τη δράση του «French Connection», μιας καλά καλυμμένης οργάνωσης διακίνησης ναρκωτικών.

"Η γυναίκα με τα μαύρα 2: Άγγελος θανάτου" (The Woman in Black 2: Angel of Death)

Σκηνοθεσία: Τομ Χάρπερ
Ερμηνεία: Έλεν Μακρόρι, Τζέρεμι Ιρβάιν, Φίμπι Φοξ, Λιν Μπεστ, Πιπ Πίρς, Νεντ Ντένεχι
Συνέχεια της ταινίας τρόμου που είχαμε δει πρόπερσι. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, μια ομάδα μαθητών από το Λονδίνο, με επικεφαλής τη διευθύντριά τους και μια νεαρή δασκάλα, φτάνουν σε μια ερειπωμένη βίλα, σε μια αγροτική περιοχή, όπου θα ξεσηκώσουν ένα κακόβουλο πνεύμα...

"Barbie: Η σούπερ πριγκίπισσα" (Barbie In Princess Power)

Σκηνοθεσία: Ζέκε Νόρτον
Η Μπάρμπι "επιστρέφει" ως Κάρα, μια συνηθισμένη σύγχρονη πριγκίπισσα, μέχρι τη μέρα που μια μαγική πεταλούδα τη φιλάει και μεταμορφώνεται στο δυναμικό alter ego της...

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 8:35 π.μ.

Continue Reading

Ο σημερινός Ρίτσος

Του Γιώργου Μπλάνα*

«Δεν μπορώ να πω ακριβώς πώς και γιατί εγώ, που από κλίση και προτίμηση, εργάστηκα σε πολύστιχα συνθετικά ποιήματα, ασχολήθηκα με ιδιαίτερη επιμονή και αγάπη, τόσα χρόνια συνέχεια, και εξακολουθώ ώς τώρα, παράλληλα με όποια άλλη εργασία, να ασχολούμαι με τις Μαρτυρίες, αποδίδοντας μάλιστα ξεχωριστή σημασία σ' αυτές, και συνεχίζω να γράφω αυτά τα λακωνικά και συχνά επιγραμματικά ποιήματα. Ίσως γιατί από καταγωγή είμαι Λάκων (κι αυτό δεν είναι απλώς ένα λογοπαίγνιο) ίσως από μια τάση να αποδείξω στους άλλους, και στον εαυτό μου, την ικανότητα να εκφραστώ σε έναν κρουστό και περιεκτικό λόγο ίσως από μια διάθεση ξεκούρασης, μετά την άγρυπνη υπερένταση μακρών δημιουργικών περιόδων ίσως από ανάγκη καθημερινής άσκησης για αρτίωση και ετοιμότητα της τεχνικής, ώστε να μπορεί, άμεσα και αλάθευτα, να αξιοποιεί την τέχνη, τα διαρκώς ανανεούμενα βιώματα ίσως από προσπάθεια πύκνωσης της έκφρασης και αντίδρασης προς τον κίνδυνο του πλατειασμού και ρητορισμού, που συχνά ενεδρεύει πίσω από τα μεγάλα ποιήματα ίσως από την ανάγκη αστραπιαίας ανταπόκρισης σε καίρια και επείγοντα προβλήματα της εποχής μας ίσως ακόμη από τη θέληση απόσπασης και καθήλωσης μιας στιγμής, που θα επέτρεπε τη διά μικροσκοπίου κατά βάθος εξέτασή της και την ανακάλυψη όλων των στοιχείων του χρόνου, που πιθανόν να εξανεμίζονταν μέσα σε ένα απεριόριστο πλάτος - δηλαδή τη διά της διαιρέσεως σύλληψη του αδιαίρετου, διά της ακινητοποιήσεως σύλληψη της αέναης κίνησης».
Αυτά έλεγε ο Ρίτσος το 1962, στην Πράγα, προλογίζοντας τη ραδιοφωνική μετάδοση της πρώτης σειράς των Μαρτυριών. Επειδή ο Ρίτσος δεν συνήθιζε να προλογίζει (καν να σχολιάζει) τα έργα του -αφήνοντάς μας έτσι ελάχιστα πράγματα για την ποιητική του-, έχει μεγάλη σημασία το γεγονός πως αφιέρωσε έστω και τις λίγες αυτές λέξεις σε μια σειρά ολιγόστιχων ποιημάτων, «χαμένων» κάπου στις χιλιάδες σελίδες του έργου του.
Θεωρούσε, λοιπόν, τόσο σημαντικές τις Μαρτυρίες; Αυτός, ένας ποιητής ταυτισμένος με τα μεγαλόπνοα έργα, ένας ποιητής που, όταν δεν τον καθύβριζαν οι καθεστωτικοί κριτικοί για τις πολιτικές διαστάσεις των στίχων του, τον επιτιμούσαν οι αντικαθεστωτικοί για την πληθώρα τους;
Είναι προφανές πως τις θεωρούσε σημαντικές. Αυτό άλλωστε δείχνει το γεγονός πως τον απασχόλησαν επί δέκα ολόκληρα χρόνια (1957-1967) έστω και στα μεσοδιαστήματα της συγγραφής άλλων έργων. Εξάλλου, στο ερώτημα που θέτει στην αρχή του ως άνω «προλόγου» του απαντά ο ίδιος. Αυτό που ήθελε να πετύχει ήταν η «διά της διαιρέσεως σύλληψη του αδιαίρετου, διά της ακινητοποιήσεως σύλληψη της αέναης κίνησης». Μπορεί η πρόταση αυτή να μοιάζει βγαλμένη από κάποιο έργο του Μαρξ ή ακόμα - ακόμα του Χέγκελ, αλλά διατυπώνει με ακρίβεια την ποιητική οπτική των Μαρτυριών, μια οπτική την οποία ο μελετητής του Peter Bien περιγράφει ως μια διαδικασία «...σκόπιμης σύντηξης του παρελθόντος και του παρόντος, όπου η φαινομενική απλότητα και η φαινομενική διαύγεια συνυπάρχουν με την μυθοποίηση, την πολυπλοκότητα, ακόμη και τον εφιάλτη» (Yannis Ritsos: Selected Poems, translated by Stangos, with an introduction by Peter Bien, Penguin, 1974).
Πρόκειται για μια στάση απέναντι στην πραγματικότητα, που μπαίνει στον πειρασμό κανείς να την εξετάσει στο φως της «ταυτοχρονίας» του Mikhail Bakhtin: όλος ο χρόνος είναι πάντα εδώ, κάθε ον δεν είναι παρά μια στιγμή της Ιστορίας των σχέσεων που αναπτύσσει με τα άλλα όντα.
Ωστόσο, οι κριτικοί -με πρώτον τον Bien- τη στάση αυτή τη θεωρούν ως πιστή εφαρμογή του ορισμού που έδωσε Shelley στη μεταφορά: «Η γλώσσα των ποιητών είναι ζώσα μεταφορά επισημαίνει τις μέχρι πριν ακατανόητες σχέσεις των πραγμάτων, τις καθιστά αιώνιες». Ο κριτικός των "Los Angeles Times" David L. Ulin προτρέπει τους αναγνώστες «να διαβάσουν τον Γιάννη Ρίτσο ως ενσάρκωση εκείνου του ιδανικού ποιητή που ο Shelley χαρακτήριζε ανεπίσημο νομοθέτη του κόσμου.
Όπως και να 'χει, οι Μαρτυρίες αποτελούν σήμερα την αιχμή της παγκόσμιας πρόσληψης του Ρίτσου. Ίσως γιατί οι αναγνώστες -ιδίως οι Αμερικανοί- βρίσκουν σε αυτά τα σύντομα, «κινηματογραφικά» ποιήματα μια ανακουφιστική οπτική της ιστορικότητας του ανθρώπου. Σ' έναν κόσμο όπου για πρώτη φορά η Ιστορία έχει καθηλωθεί ανάμεσα σ' ένα εξοβελισμένο παρελθόν και σ' ένα αποτρόπαιο μέλλον, είναι πραγματικά αναζωογονητικό να στρέφει την προσοχή του ο ποιητής σε λεπτομέρειες που θεωρούσαμε ασήμαντες, αλλά αποκαλύπτουν μιαν άλλη, ταπεινότερη, πιο ζεστή, πιο ανθρώπινη ιστορικότητα.
Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη διάσταση των Μαρτυριών -πέρα από την καθαρά εκφραστική πρωτοτυπία τους- και ίσως στο παρακάτω ποίημα να είναι πραγματικά ανάγλυφη:

ΑΝΑΒΙΩΣΗ

Όταν έπεσε η νύχτα κι άναψαν το φως, πήρε το μάτι τους
να σέρνεται στον τοίχο της τραπεζαρίας το πανάρχαιο φίδι
εκείνου του μεγάλου ξεχασμένου κήπου. Κι άξαφνα, η μηλιά
πολύφυλλη, πολύκαρπη, έγειρε στους ώμους τους, φούντωνε
γέμιζε ολόκληρη την κάμαρα, τόσο που πια δεν είχαν
πού να σταθούν και πώς να κινηθούν. Και τότε στριμωγμένοι,
πήραν απ' το τραπέζι δυο μαχαίρια, δυο χαρτοπετσέτες
κι αρχίσανε κι οι δυο τους να παστρεύουν και να τρώνε
κείνα τα κόκκινα μεγάλα μήλα, όχι για τίποτε άλλο,
απλώς για ν' αραιώσει λίγο ο χώρος. Όταν μπήκε ο υπηρέτης
εξαφανίστηκε η μηλιά μεμιάς. Μόνο στο πάτωμα και στις καρέκλες
μέναν σωρός τα φλούδια, κι ένα φύλλο μέσα στο ποτήρι.
Έσκυψε ο υπηρέτης, μάζεψε τα φλούδια, βγήκε πάλι.
Ο χρόνος και ο χώρος σ' αυτό το ποίημα δεν έχουν καμία σχέση με την αίσθηση του χρόνου και του χώρου στην ποίηση της εποχής που γράφτηκε. Απαιτούν κάποιου είδους μετα-στρουκτουραλιστικής αντίληψης για την ιστορικότητα. Γι' αυτό, η έκδοσή τους σε έναν τόμο είναι εκτός από απαίτηση της ενότητάς τους και μια ευκαιρία να αναζητήσουμε στον Ρίτσο όλα αυτά που του στερήσαμε, περιορίζοντάς τον στον ρόλο του βάρδου.

* Ο Γιώργος Μπλάνας είναι ποιητής

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 8:33 π.μ.

Continue Reading

Ποίημα: Οι άνευ στέγης

Los sin techo

Quisiéramos alcanzar aquellas manzanas entre el cielo y la calle
pero una mirada encarnada hacia los otros hizo que los álamos
nos silbasen: Lo íntimo es la calle...
Volvimos así a la época de las búsquedas planetarias
en que las nubes al azar se despejaban la propia pregunta
¿Quién es esta mirada insistente?, como el placer
de la derrota y de Baudelaire se iba por la calle al igual que
para mis adentros.
Yo soy nosotros y nosotros somos yo,
no hay que ir muy lejos para husmear a los malditos
que no lograron éxitos "all inclusive" con piscinas privadas;
nada más que mirarnos así por nuevos que siguen andando
y pasando por álamos y tertulias llegando lejos al aire libre.
Quisiéramos aquellas manzanas en medio del horizonte vacío
como si fueran el arte y René Magritte por encima del todo
pero es que aquí estamos los sin techo o los con calle
andando y silbando y pasando por la pregunta íntima
para cada uno de nosotros: ¿Quién es esta mirada?
Me quedaré con el cuerpo lleno de música, de Rubén Darío,
soñando con la Sinfonía en gris mayor mientras el camino
por la calle del poeta en Palma de Mallorca alimente el sueño
teatr(e)al sobre lo concebido que dé a un ámbar nocturno;
a la luna menguante o sonriente, colchón de cada poeta
después de haber arrullado su silencio callejeando como si fuera Εl Οtro.

Οι άνευ στέγης

Θα θέλαμε να φτάσουμε εκείνα τα μήλα μεταξύ ουρανού και δρόμου
αλλά μια άλικη ματιά προς τους άλλους έκανε τις λεύκες
να μας σφυρίζουν: Το οικείο είναι ο δρόμος...
Κι έτσι γυρίσαμε στην εποχή των πλανητικών αναζητήσεων
όπου απ' τα σύννεφα κατά τύχη ξάνοιγε η ίδια ερώτηση
"Ποιος είναι αυτή η επίμονη ματιά;", καθώς η χαρά
της ήττας και του Μπωντλαίρ πέρναγε απ' το δρόμο όπως
κι απ' τα κατάβαθά μου.
Εγώ είμαι εμείς κι εμείς είμαστε εγώ
Ας μην πάμε πολύ μακριά για να οσμιστούμε τους τρισκατάρατους
που δεν συνάντησαν επιτυχίες "όλα πληρωμένα" με ιδιωτικές πισίνες.
Ας κοιταχτούμε μόνο ως καινούργιοι που πάλι πηγαίνουν
και περνούν από λεύκες και συρροές φτάνοντας μακριά στ' ανοιχτά.
Θα θέλαμε εκείνα τα μήλα στη μέση του άδειου ορίζοντα
σαν η τέχνη κι ο Ρενέ Μαγκρίτ να ήταν πάνω απ' όλα
αλλά είναι που εδώ είμαστε οι άνευ στέγης ή του δρόμου
πηγαίνοντας και σφυρίζοντας και περνώντας απ' την οικεία ερώτηση
για τον καθέναν από εμάς: ποιος είναι αυτή η ματιά;
Θα μείνω με το σώμα ένσφαιρο μουσικής, του Ρουμπέν Νταρίο,
να ονειρεύομαι τη Συμφωνἰα σε μεἰζον γκρι ενώ η πορεία
απ' το δρόμο του ποιητή στην Πάλμα της Μαγιόρκα τρέφει το "όναρ
τεατρε(ά)λ" πάνω στο συλληφθέν που βλέπει σ' ένα ήλεκτρο νυχτίτη,
στη χασοφεγγαριά ή στο χαμογέλιο, στρώμα του κάθε ποιητή
άπαξ και νανούρισε τη σιωπή του δρομοκόπος σαν να ήταν Ο Άλλος.

* Ποίημα που τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό ποίησης του ιδρύματος Andrés Barbosa Vivas στη Μπογκοτά της Κολομβίας, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό πολιτισμού Κολομβίας και Λατινικής Αμερικής Libros & Letras
*
Colegio IPAG, Sede Única Carrera 8c No 183 - 32 Bogotá, D.C.

Απόδοση στα ελληνικά: Αντιγόνη Κατσαδήμα

By: Το Ρήγμα που Ενώνει On 8:32 π.μ.

Continue Reading